Czy nie zastanawialiście się kiedyś dlaczego waga laboratoryjna o takich samych parametrach potrafi kosztować od 400-10000zł ? W czym różnica i o co w tym chodzi? Ta waży i ta waży, ta ma taką samą dokładność i ta ma taką samą dokładność. Trochę inny producent i trochę inny opis i funkcje ,ale w sumie nic naprawdę zauważalnego co pozwoli odróżnić produkt o niskiej jakości od produkty o wysokiej jakości. W internecie można odnaleźć szereg artykułów o wyższości jednych wag nad drugimi, lecz tak na prawdę to artykuły te piszą głównie producenci i co jest oczywiste, każdy zachwala swoje i nie dostrzega swoich wad, albo dostrzega ale się z nimi nie afiszuje. Tematyka jest bardzo zawiła ale mam nadzieję, że przynajmniej trochę ją wyjaśnię.
Zacznijmy od najprostszych i oczywistszych rzeczy aby był czas przygotować umysł na więcej.
Obudowa
Z pozoru nie istotna sprawa, lecz jednak bardzo ważna. Urządzenie musi stać stabilnie na podłożu aby podczas układania towaru, naciskania klawiszy nie przesuwało się, przechylało i aby nasza praca nie wprawiała w drgania naszą wagę. Dolna podstawa powinna być wykonana z aluminium lub innej porządnej stali, tak aby podczas ważenia podstawa się nie odkształcała i aby nie miało to wpływu na wskazania.
Legalizacja
Musimy pamiętać, że waga służąca do rozliczeń handlowych powinna posiadać legalizację. Jest to również informacja dla nas, że sprzęt ten przeszedł szereg badań i atestacji i wynik z takiego pomiaru jest wiarygodny i mieści się w granicach błędów ustalonych przepisami. Mamy pewność, że waga ta w trakcie użytkowania nie będzie miała nigdy większego błędu niż opisanego na tabliczce znamionowej jako e czyli jako działka legalizacyjna. Jeśli nie potrzebna jest nam legalizacja, możemy kupić tą samą wagę wiedząc, że jest to sprzęt dobrze sprawdzony. Pamiętajmy, że gdy nie potrzebujemy legalizacji zawsze możemy wynegocjować lepszą cenę.
Temperatura pracy
Na tabliczce znamionowej powinna być opisana temperatura pracy. Jeśli pomieszczenie w którym będziemy używać wagi posiada temperaturę mieszczącą się w przedziale wagi to możemy myśleć nad zakupem. Jeżeli nasza potencjalna waga nie ma określonej temperatury pracy to proponuję od razu zapomnieć o tym sprzęcie gdyż najwidoczniej próby takie nie były przeprowadzane i dlatego nie są one określone. Temperatura przy wagach laboratoryjnych jest bardzo ważna ze względu na rozszerzalność cieplną stali. Markowy sprzęt posiada tak zwaną kompensację temperaturową, czyli programowo zniwelowane błędy powstające podczas zmian temperatur.
Kalibracja wewnętrzna
Niektóre urządzenia posiadają kalibrację wewnętrzną. Jest to odważnik wewnątrz wagi na podstawie którego waga po upływie określonego czasu, zmiany temperatury, bądź ręcznie za pomocą klawisza, ustawia sobie swoje prawidłowe parametry niwelując ewentualne powstałe błędy.
Kalibracja wewnętrzna zapewnia prawidłowy pomiar bez potrzeby jakiegokolwiek sprawdzania wagi w trakcie jej pracy. Nie interesuje nas zmiana temperatury, zmiana miejsca użytkowania, zmiana temperatury itp. Należy również wiedzieć, że waga bez kalibracji wewnętrznej po przeniesieniu powinna zostać skalibrowana gdyż, wpływ różnego przyciągania ziemskiego w różnych miejscach globu ma również odwzorowania w błędzie pomiaru. Niektóre urządzenia posiadają poprawkę tego błędu, jednak nie zaszkodzi spytać sprzedawcy czy ta waga która nas interesuje ma taką możliwość.
Powtarzalność, liniowość, niepewność.
Powtarzalność, liniowość i niepewność to bardzo podobne pojęcia które możemy znaleźć w folderach, choć nie znaczą tego samego. Jeśli chce ktoś zagłębiać się w to głębiej zapewne znajdzie coś interesującego przemierzając sieć internetową. Ja podam prosty przykład który nam zupełnie wystarczy. Załóżmy, że w parametrach sprzętu dokładność którą mamy wynosi np. 0,001g. Czy za każdym razem jak położymy na szalkę np. 50 i kolejno 100g waga pokażę 50,000g i 100,000g ? Oczywiście że nie. Czym lepsze urządzenie, a co za tym idzie czym droższe,będzie miało te wyniki bardziej zbliżone. Jeśli położymy na wagę 100g 10 razy, również nie będzie za każdym razem to równe 100g. Czym lepszej jakości waga tym te wyniki będą bardziej zbliżone do prawidłowych.
Czas pomiaru
Istotną sprawą jest również czas pomiaru. Aby otrzymać prawidłowy wynik musimy położyć na szalkę materiał i odczekać swoje. Czasami jest to 1s, a czasami 7 sekund. Wszystko również zależy od jakości wagi.
Dokładność wskazań, a dokładność pomiaru
Fakt, że urządzenie wskazuje prawidłowo, nie znaczy że jest to dobry sprzęt. Jak będzie pokazywał po 1 dniu pracy, tygodniu, po przeniesieniu ?
Rodzaj mechanizmu ważącego
Najważniejszy punkt który należy brać najbardziej pod uwagę.
Zacznę od czujnika tensometrycznego. Czujniki sprawdzają się w każdych większych wagach, ale nie w laboratoryjnych. Dokładność czujnika to 0,1g przy maksimum 300g i nic więcej się z nich nie wyciągnie. Jeśli szukamy dokładniejszej wagi lub o większym maksimum z tą dokładnością nie może ona być z czujnikiem. Niestety wszystkie najtańsze wagi posiadają czujnik tensometryczny i nie łudźmy się że za 1000zł kupimy porządną wagę. Jeśli ważymy mało istotne elementy lub liczymy sztuki to możemy się taką wagą posiłkować, jeśli nie, szukamy wag z niżej wymienionymi układami pomiarowymi.
Monobloki
Monoblok to czujnik działający na zasadzie siłownika elektromagnetycznego lecz jako jeden element pomiarowy, coś na wzór czujnika tensometrycznego. Takie rozwiązania pozwalają na szybki i niezwykle precyzyjny pomiar, powstały one jako dalszy stopień rozwoju siłowników. Zalety to dokładność i precyzja i jeśli szukamy czegoś wyjątkowego to na pewno takiej wagi. Niestety są i wady, ceny takich wag są odpowiednio wysokie, przy przeciążeniu układu ważącego waga jest do wyrzucenia gdyż koszty naprawy są takie same jak koszty nowej wagi.
Kamerton
Jedna firma na świecie produkuje wagi oparte na czujniku kamertonowym. Są one u nas od kilku lat i powstrzymam się o opinii. O jakości wagi można coś powiedzieć po 10 latach i dziesiątkach awarii. Jeśli ktoś chce mieć coś wyjątkowego można kupić i zobaczyć.
Siłownik magneto elektryczny.
Większość wag laboratoryjnych oparta jest właśnie na takich siłownikach. Ich największą zaletą jest łatwość naprawy i wieloletnia bezawaryjna praca. Wadą ? Pewnie jakieś są, lecz mnogość producentów pozwala wybrać coś co nam pasuje najbardziej. Od wag słabszej jakości do wag wysoce precyzyjnych.
Reasumując.
Jeśli szukamy wagi laboratoryjnej i oczekujemy dokładności poniżej grama to kupujcie wagi z siłownikami. Duży wybór i niewielkie koszty naprawy to najważniejsze ich zalety. Takie wagi posiadają tzw. kompensację temperaturową, co zapewnia nam dobre wyniki bez względu na zmiany temperatury. Jak wybierzemy model z wewnętrzną kalibracją, mamy również z głowy błędy powstające z czasem użytkowania i przemieszczaniem. Jeśli kupimy taką wagę mamy pewność, że urządzenie w rzeczywistości pokazuje to co posiada w karcie katalogowej.
Pozostają nam takie parametry jak liniowość, powtarzalność i niepewność. Tutaj według mnie panuje prosta ideologia. Czym droższa waga tym lepsze wyniki... po prostu.
Mam nadzieję, że przynajmniej lekko rozświetliłem tematykę wag laboratoryjnych. Należy wiedzieć jednak, że nie ma jednego złotego środka i jednej wagi dla wszystkich. Wszystko zależy czego szukamy i czego oczekujemy. Życzę udanych zakupów.
